ahötsa_

Hainbat
ostalarik esan dute datozen hilabeteetarako planteatzen diren edukierekin ez zaizkiela
kontuak ateratzen eta negozioak itxi egin beharko dituztela. Halaber, behin eta berriz
esaten da nahitaez bete beharreko arauak arintzeko neurri bat terrazen azalera handitzea
izango litzatekeela. 

Argi dago pandemia horrek hankaz gora jarri duela gure gizartea, eta, negozio batzuei
mesede egingo badiete ere, gehienak kaltetuak izango direla eta pertsona askori gaitz
handia eragingo diela lanean eta ekonomian. Osasungintzan, adineko pertsonak
zaintzeko lanpostuetan, hezkuntza-estamentuan, industrian, merkataritzan, aisialdian,
kulturan, kirolean eta duela hilabete pare bat arte ohikoak izan diren gainerako
jardueretan izan duen eragina eta bizi behar genituen balioak erabat aldatu eta beste
errealitate batera bideratu dira, osasun- eta biziraupen-krisi horren eraginez. Ohitura
zahar, afektibo, sozial eta keinuzkoenak ere aldatu ditu koroa-birus ezezagun honek. 

Ez dakigu zenbat iraungo duen, eta, egoera hori iragankorra izatea gustatuko
litzaigukeen arren, oraingoz urte bat edo urte eta erdi izango da patogeno horretatik
babestuko gaituen txertoa aurkitzeko gutxieneko epea, adituen eta epidemiologoen
arabera, ziurrenik azkena izango ez dena. Beraz, segurtasunez, ohiturak,
mugikortasunak eta harremanak aldatu beharko ditugu bizirik iraun nahi badugu, eta
produkzio-ondasunak, hornidura, garraio, prestakuntza, osasun, zaintza, segurtasun eta
abarreko funtsezko jarduerak birplanteatu beharko ditugu. 

Gobernuak eman dituen xedapenek nabarmen mugatuko dute ostalaritzaren negozioa
gure erkidegoan, eta eragin handiagoa izango du Iruñean eta, bereziki, Alde Zaharrean.
Inork ez du zalantzan jartzen neurri berriek ostalaritzako eta turismoko enpleguan
eragingo duten zirrara, baina, langileak, sektore horretakoak zein beste edozeinetakoak,
aldapan ez uztea ezinbestekoa bada ere, egia da, halaber, neurri egokian ebaluatu
beharko dela tabernek, jatetxeek, hotelek, pisu turistikoek, bidaia-agentziek eta abarrek
zer duten funtsezkoa eta ezinbestekoa. Izan ere, gauza bat dira abandonatuta geratu ezin
diren pertsonak, lan egiten duten horretan beharra egiten dutenak, eta beste bat
negozioei eustea, horietako asko ez baitira hain zuzen familia-establezimendu txikiak.
Birmoldaketak historian zehar gertatu dira, eta, berrikiago, txikizkako merkataritzari
azalera handien sorrerak nola eragiten zion ikusi dugu, arte grafikoek eta publizitate-
enpresek teknologia berrien garapenari kalte egin dioten bezala. Musika-dendei,
mertzeriei, liburu-dendei… orain ostalaritzari eta turismoari eragiten die, baina baita

ikastetxeei, gimnasioei, ile-apaindegiei, arropa-dendei, kafetegiei, zinemei, jolas-
parkeei… eta hainbesteri ere. 

Gure hirietako lan- eta merkataritza-sarea birplanteatu eta berrasmatu beharko da,
tokiko industria-sare bat sortuz, herritarren oinarrizko beharrak beteko dituzten
lanpostuekin, eta, gainera, eskulana sektore batzuetatik besteetara bideratu beharko da
bizitzea egokitu zaigun eta bizitza aldatuko digun epidemia horrek sortutako krisi
ekonomikoari aurre egiteko. Eta egoera berri horretan, ezin da negozio mota bat beste
batzuen aurrean bultzatu eta tratu berezia eskatu, osasun-alarmako egoerara eta ohitu
beharko garen baldintzetara egokitzeak dakarren lan-kostua aitzakiatzat hartuta. 

Bestalde, ezinbestekotzat jotzen da terrazen berrikuspena, edukiera, kokapena eta
kudeaketa, bereziki mahai altuko deiak edo upelak. Alde Zaharreko karrika askotan ez
dago leku nahikorik ostalaritza-eremu horietan jendea ibil dadin bermatzeko.
Auzokideok oinarrizko zerbait behar dugu: gutxienez 2 metro libre izatea gure
atarietatik sartu eta irteteko, eta terrazek errespetatu egin beharko dituzte, ez orain arte
bezala. Eta kalean ibiltzeko, gutxienez 4 metroko espazio librea beharko dugu, autoz
beste norabidean datorrenarekin modu seguruan gurutzatu ahal izateko. Era berean,
zirkulazio-kodeak dioen bezala, aldi bereko kaleetan, Alde Zaharreko ia bide guztiek
duten kategorian, ibilgailuen trafikoa ahalbidetu behar da (zutoinekin), oinezkoen eta
autoen (larrialdiak, bizilagunak, banaketa, etab.) eremu esklusiboa bereiziz. 

Ezin dugu onartu, egoera aprobetxatuz, ostalaritza-negozioek beren mugak are gehiago
zabaltzea, espazio publikoa den eskubide kolektibo horren kaltetan; izan ere, eskubide
horrek aisialdi-eredu masifikatu batekin jarraitu nahi du, zeina jada jasanezina zela
frogatu baitzen, eta orain arrisku handikoa baita herritarren osasunerako. Onartezina da,
urruntze fisikoko baldintza zorrotzak, neurri profilaktiko zoli-zoliak eta hezkuntza-,
osasun-, lan- eta gizarte-zerbitzu zehatzak berriz egokitu behar direnez, ostalaritzako
lobbyak faborezko tratua izaten eta osasun-agintariek eta komunitate zientifikoak
gomendatutako arauak hausten hastea. 

Distantzia fisiko zehatza, higienea eta prebentzio zorrotza eta ahalegin terapeutiko eta
mediko handia eskatzen dituen epidemia batean murgilduta gaude. Lanbide guztiak
datozen hilabeteetan bizi beharko ditugun baldintza berrietara egokitzen ari dira, etxean
giltzapetuta egon gara gure senide eta lagunak ikusi ezinik, gure ahaideak eta adiskideak
lurperatu ezinik, ikasleek ezin izan dituzte ikasturteak amaitu eta herrialdeko
produkzioa lehorrean gelditu behar izan da. Ulertzen da ez dela gustu-plater bat hain
gainbalio handiak sortzen zituen sektore batentzat, eta alde bati lana ematen zion,
pertsonez gutxiesteko modukoa, baina, gainerako saltokiek, industriak eta zerbitzuek
bezala, guztien osasuna jarri beharko dute euren finantza-interesen aurretik. 

Udalaren ardura da herritarren osasuna bermatzea, eta lehenengo betebeharra tabernen
terrazen tamaina helburu horretarako egokituz, baina ez okupazio-metroak handitzeko,
horiek murrizteko baizik.