ahötsa_

Joan den egunetan, eraso batzuk izan dira Arrotxapeko Osasun Zentroan eta Nafarroako Unibertsitate Ospitaleko Larrialdietan, eta horrek erreakzioak eta alarma piztu ditu profesionalen artean, komunikabideek eta erakunde eta kolektibo batzuek zabalduta.

Erasoak izan dira, bata fisikoa eta bestea ondasun materialen aurkakoa, eta pertsona jakin batzuk izan dira protagonistak. Analisia egiteko tenorean, zenbaitetan, errealitatearekin bat ez datorren osasun-zentroetako gatazka-egoera orokortu baten testuinguruan kokatu dira.

Egoera horien aurrean, osasun publikoan lan egiten dugun guztion lehenbiziko egitekoa da eraso horien biktima izan direnei eragiten dien egoera zaila ulertzea eta, horrekin batera, gure elkartasuna, ulermena eta babesa adieraztea, lanean erakusten duten dedikazioarekin eta profesionaltasunarekin bat ez datorren egoera bidegabe bat bizi izan dugulako.

Baina elkartasun pertsonal horretatik harago, testuinguruaren azterketa bat gehitu behar dugu, etorkizunean egoera horiek ahalik eta gutxien gerta daitezen proposamenak egiteko.

Lehenik eta behin, krisi egoera bat dugu osasun sistema publikoan, hamarkada bat baino gehiago luzatzen ari dena, sistema bera pixkanaka hondatzen duena, profesional askoren egoera profesionala hondatzen duena, plantillaren egonkortasuna hondatzen duena, aurrekontuak arrisku mugetara mugatzen dituena eta, horrela, emandako zerbitzuaren kalitatea hondatzen duena, eta pandemia egoerarekin artatutako pertsonak bere profesionalengandik urrundu dituena, tentsioa, ulertezintasuna eta urruntasuna sortuz.

Giro horrek badu zerikusia tentsio bereziko egoerekin. Egoera horiek, normalean, noizean behin gertatzen dira, eta, une honetan, zer edo zer hazten ari dira. Eraso-egoera horien ezaugarriak ezagunak, erregistratuak eta oso aztertuak dira, eta batez ere larrialdi-zerbitzuetan gertatzen dira, edo estres handiko arazoengatik krisi-egoeran dauden pertsonetan. Une jakin batzuetan gertatzen dira, eta ez noiznahi; gehienak hitzezko erasoak dira, eraso fisikora iristen ez direnak, baina horrek ez du esan nahi eraso horien izaeraren eta ondorioen garrantzia alde batera utzi nahi dugunik.

Jakina da, halaber, oinarrizko arretan gehiago gertatzen direla eta benetan gertatzen direnak baino gutxiago erregistratzen direla. Era berean, jakina da gure gizarte postpandemikoan areagotu egin diren antolaketa arloko lan-baldintza edo baldintza psikosozial jakin batzuetan sortzen den ohiko estres-maila handia dela.

Osasun Ministerioak 2022an txosten bat egin zuen, eta txosten horrek zioen eskura zegoen informazioa ez zela nahikoa. Horrez gain, prebentziorako neurri selektibo eta eraginkorrak hartzeko, erasoak maiztasun handiagoz gertatzen diren lekuak eta egoerak identifikatu zituen.

Nafarroako Gobernuak, SNS-O barne, prebentzio-protokoloak, kasuen erregistroa eta erasotuak artatzeko protokoloak ezarri zituen duela zenbait urte. Proposamen berriak definitzeko, ezinbestekoa da haien eraginkortasun-maila aztertzea.

Gure ustez, akats tamalgarria da deskribatutako egoeretatik abiatuta profesionalen eta herritarren artean tentsio-giro orokorra sortzea. Gure ustez, analisi alarmistek eta norabide bakarrean egiten direnek, askotan, ezkutuko interes ideologikoak eta korporatiboak dituzte atzean, edo profesionalen eta herritarren arreta arazoetara desbideratzeko helburua; arazo horiek eskatzen dute konponbideak aztertzea eta ikuspegi askotatik dimentsionatutako erantzunak ematea.

Gure ustez, segurtasun-tresnetan soilik oinarritutako zigor-soluzioek ez dituzte arazoak konpontzen eta larriagotu egin ditzakete, lehendik dagoen egoerari tentsioa gehitzen baitiote.

Dei egiten dugu egoerei buruzko informazioa neurrian ematera, egungo arazoei erantzuteko azalpen-kanpainak eta kanpaina positiboak egitera, eta, batez ere, osasun-sisteman gastu publikoa murrizteko politikek ekarri duten muturreko tentsiotik, profesionalen lan-baldintzetatik eta herritarrak osasun-profesionalengandik urruntzetik eratorritako arazoaren kausak konpontzera.

Gure ustez, komunikazioa hobetzeko proposamenak, profesionalen arteko eta profesionalen eta herritarren arteko tratu onen aldeko apustua egiteko proposamenak eta zerbitzuaren kalitatea hobetzeko proposamenak baino ez dira, lan-baldintza egokien testuinguruan, gaur egungo arazoak konpontzeko aukera emango dutenak, langileen eta erabiltzaileen eskubide guztiak errespetatuz.