ahötsa_

Beraz, komunikabide gehienek esan zutenaren kontra, manifestazioa ez

zuen Amnistiaren Aldeko Mugimenduak deitu, eta ez zen amnistiaren aldekoa

izan. Kontua da askoz errazagoa dela edozein gauza kriminalizatzea

lehenagotik lana aurreratuta baduzu. Baina ez da ezer gertatzen, boterea

daukanak bitarteko ugari erabil ditzakeelako bere gezurrak jendearen begien

aurrean egi bihurtzeko. Dena da ATA eta listo, ATA existitzen ez bada ere.

Existitzen dena Amnistiaren Aldeko eta Errepresioaren Aurkako Mugimendua

da. 

Edozein kasutan, poliziak manifestazioa galarazteko saiakerak aspaldi

ikusten ez genituen bezalako enfrentamenduen irudiak utzi zizkigun, eta irudi

horiek era guztietako iritziak, nahiz eta espero genezakeen moduan,

instituzioen alfonbren gainean ibiltzen ohituta dauden guztiek indar gehiena

manifestarien aurka erabili zuten, bakea eta normalizazioari buruzko hitz

panpox bezain faltsuak botaz.
 

Lau atxiloketa eta hiru espetxeratze utzi zizkigun poliziaren errepresioak,

denak adin tarte berekoak eta herri berekoak. Eta hemen susmagarriak ez dira

gazteak, susmagarria den bakarra da kaputxadun mordoaren artean eta sortuta

zegoen kaosarekin, atxilotutako guztiak lagun kuadrila bat ematen duena

izatea, eta ez talde heterogeneoago bat. Ondorioa: poliziaren beste muntaia

baten aurrean gaudela, eta ez dela egia gazte hauek istiluen erdian atxilotu

zituztenik. Hori ez dago sinesterik! Taberna batean, edo kotxerako bidean

harrapatuko zituzten seguruenik. 

Puntu honetara iritsita, gustatuko litzaidake gogora ekartzea zertarako

erabili den, ikuspuntu politiko batetik, kale borroka izenez ezagutu den

fenomenoa, azken egunetan altxatutako hainbat ahotsi erantzuteko (pentsatzen

dut Iruñeko manifestazioan gertatu zena, kale borroka deitu dioguna baino,

enfrentamenduak izan zirela, nahiz eta dena herri borrokaren barnean sartu

dezakegun). 

Kale borrokaren bitartez, berarekin ados egon ala ez, herriak gazteriaren

aurkako razzia polizialak salatu ditu; borroka mota honekin herri honek

kuarteletako ziega ilunetan torturatuak izaten ari zirenen oihu urratuak

entzunarazi ditu; molde honen bitartez herriak bere haserrea erakutsi du gerra

zikinaren erailketengatik eta presoen borrokaldiak harresien alde honetara atera

ditu kartzelaren opakotasunean geldi ez zitezen. Kale borrokaren bitartez estatu

biolentzia neurrigabearen aurrean beste alde batera begiratzen zutenen

kontzientziak astinduak izan dira, eta ikusi nahi ez zuenak ere ikusi behar izan

du, une batez baino ez bada ere, mundu honetan haien zilborra baino zerbait

gehiago existitzen dela; kale borroka Estatu espainolaren jarduera politikoa eta

errepresiboa baldintzatzeko ezinbesteko tresna izan da. Eta uste dut, gustatu

ala ez, orain esan dudan guztia zerbait objektiboa dela, borroka molde horrekin

ados ala bere kontra egonda.

Ez dira hainbeste urte pasatu Alfredo Perez Rubalcabak, garai hartan

Espainiako Gobernuko Barne Ministroa izanik, ETAren su etenaren amaierari

erantzuteko Euskal Herrian hiru zifretara helduko zen atxiloketa kopura

burutuko zuela iragarri zuenetik. Hiru zifra horiek ez ziren 100 atxiloketa izan,

atxilotuen kopurua, hilabete gutxiren buruan, 200era iritsi baitzen. Eta ez legoke

txarto ikustea ere, ze herrietan, ze ordenetan eta zer leporatuta sartu ziren

poliziak, horrela atxiloketa horien inguruko irakurketa egin ahal izateko. 

Atxiloketen helburua Ezker Abertzalearen belaunaldi berriak kolpatzea

zen, hau da, mugimenduaren oinarriak apurtzea eraikin osoa eror zedin.

Poliziak Segikoak izatea leporatzen zien gazteak atxilotu eta torturatu zituen

Euskal Herri osoan zehar, han eta hemen eta era indiskriminatuan, baina

lehenago, 2007an hasita, kale borrokako ekintzak ohikoak ziren herri eta

eskualdeetan sartu ziren, herri bakoitzean 10 eramanda, haien artetik bi edo

hiru kale borrokan ibiltzen zirenak izango zirela pentsatuta (Gasteiz, Lea-Artibai,

Uribe Kosta, Donostialdea, Oarsoaldea, Barakaldo, Iruñerria).

Laburbilduz, Rubalcabak erabaki zuen oso erantzun sendoa eragin

zezaketen operazioak burutu aurretik, lehenengo kale borroka suposatzen zuen

erantzun ildoa ezabatu behar zutela errepresioa modu askoz ere lasaiagoan

aurrera eraman ahal izateko. Kale borroka ez zen, beraz, Estatuarentzako

errepresiorako aitzakia merkea, azken garaietan ikusten ari garen moduan

horretarako aitzakiarik ez duelako behar, baizik eta kale borroka Estatuaren

egonkortasunerako arazo garrantzitsua zela. Soilik horrela uler daitezke 90eko

hamarkadatik aurrera horretan parte hartzeagatik ezarritako zigor neurrigabeak. 

Iruñeko istiluetara itzulita, ikusten ari garena zera da: atxiloketen,

poliziaren jardueraren eta adierazpen askatasunaren urraketaren aurkako

diskurtsoa baino, herri mugimenduaren aurkako diskurtso erasokorra darabiltela

garai batean herria sutan jartzeko gonbitea egiten zutenek. 

Poliziari aurre egin zietenen aurka egiteko manifestarien adina erabili da,

gainontzekoek eraikitzen dutena deuseztatzeko helburua zutela esan da,

gehiengoaren kontra doazela, diskurtsorik ez daukatela, alternatiba bat

eskaintzeko gai ez direla, deitzaileek botata utzi dituztela atxilotuak, irudiak

iraganekoak direla7 Hain zuzen ere historikoki PNVrik garratzenak Ezker

Abertzalearen aurka erabilitako argudio berberak. Soilik falta izan zaie esatea

gazte hauei atari batean ematen dietela dirua liskarretan parte hartzeagatik. 

Manifestarien jarrera infantilizatzeko joera da nagusi, eta horretarako

manifestazioaren inguruan dagoen edozer deskalifikatzeko saiakera dago,

atxilotuekiko elkartasunetik hasita. Deitzailea Amnistiaren Aldeko Mugimendua

izan ez zen arren, honen aurka zentratu da erasoa gehienbat. Zentzu horretan

esan beharra dago Amnistiaren Aldeko Mugimendua atxiloketak gertatu ziren

une beretik saiatu dela senideekin harremanetan jartzen, telefonoz ere

harremana egitea lortu duela, eta senide eta lagun batzuekin hitzordua jarri eta

gero, hauek ez zirela agertu. Ezetz asmatu nor dabilen honen atzetik? 

Infantilizazio saiakera honekin jarraituz, badago atxilotuak engainatuak

izan direla iradokitzeko joera bat. Eta iradokizun hori badator, hain zuzen ere,

urtetan zehar gazteriaren burua berotzen ibili direnen partetik. Hiru preso

gehiago egonda zer irabazten den galdetzen duten berberek, haien hitz eta

erabakiekin ehunka pertsona kartzelarako bidean jarri dituztenak dira. Eta hor

ere badago ezberdintasun bat, eta da ez nik ezta nire ingurukoek ere ez dugula

sekula inor gu joan ez garen leku batera bidali. Kritikatzen gaituzten askok ezin

dute gauza bera esan. 

Baten batek esan du horrelako borroka moldeek preso gehiago eragitea

besterik ez dutela lortzen. Eta nik erantzuten diot helburua presorik ez egotea

baldin bazen nahikoa genuela borroka ez eginda. Baina hemen eztabaida beste

bat da. Benetan da posible presorik eragiten ez duen borroka eraginkorrik

burutzea? Hala bada, gustatuko litzaidake jakitea noiz eta non eman den, eta

oraindik mantentzen dugun eskubide apurretatik zein lortu dugun lehenago

gorriak ikusi gabe. Gustatuko litzaidake jakitea non lortu den bide instituzional

hutsetik eraikitako garaipenik. Gustatuko litzaidake jakitea ere desobedientziaz

hitz egiten dugunean norbaitek jarri ahal didan desobedienteentzako ondoriorik

izan ez duen esperientzia bakar baten adibidea. Desobedientziaren garaia

omen da, eta Iruñean inori baimenik eskatu gabe manifestatzea desobedientzia

praktikara eramatea izan zen, bere ondorio guztiekin. 

Beste kontu bat da borrokatzen ditugun helburuek tamainako bidesaria

ordaintzea merezi digun, baina hor hasten den eztabaida beste bat da, eta

batzuek ez dute eman nahi izango daramatzaten mozorroak agerian gelditu

daitezkeelako. 

Honekin jarraituz, eta kartzelan daudenei egiten zaizkien presioen

artean, herri honetan denetarik ikusi ahal izan dugu presoen senideen partez.

Oso aspaldi publikoki haien semearen jardueraz arnegatzen zuten guraso

batzuen gutuna ikusi genuen El Paisen publikatuta, ia-ia haien semearen

guraso izateari uzten ziotela esanez. Polizia nazional baten semea ikusi dugu

kartzelan sartzen ETAkoa izatea leporatuta. PSOE, PNV eta PPkoen seme-
alabak ikusi ditugu herri honen alde borroka egiteagatik kartzelan sartzen, eta

inoiz ez zaigu burutik pasatu haien senideengan gelditzen zenik presoen

ordezkaritza politikoa. 

Oraingo honetan barrukoenganako presioa ez dator atxilotuak preso

ikusi nahi dituztenen partetik, kalean libre ikusi nahi dituztenen partetik baizik.

Horretarako senide eta atxilotuen beldurra erabiltzen da, duintasun jarrerak

mantenduz gero haien irteera zailagoa izango dela esaten zaie, eta horrelako

gezur bat oinarri hartuta, atxiloketak salatzea baino borroka molde jakin

batzuen aurka egitea helburua duten manifestazio isiletara pasatzen gara.

Senideei esaten zaie euren semeentzako babesa nahi izanez gero, jarrera

politiko jakin bat hartu behar dutela. “Nire semeak ez zekien7”, “ekintza

kulturaletan hartzen du parte”, “era guztietako biolentziak gaitzestearekin bat

dator7” Baina zertaz ari gara? Zuen semeak oso jatorrak dira biolentziaren

aurka daudelako, gainontzeko manifestari guztiak, ordea, zer dira zuentzat?

Putakume galantak ala? Zuen diskurtsoaren zein lerrotan egiten diozue kritika

poliziari? Jarrera onartezina iruditzen zait. Inoiz ez zait gustatu haien seme-
alaben jokaerak gainontzeko lagunen “influentzia txarren” eraginagatik

justifikatzen dituztenak. “Nire seme-alabak zintzoak dira baina auzokidearenak

pieza galantak!”. 

Ni neu kartzelan egon naiz kale borrokan aritzeagatik, eta inoiz ez

zitzaidan burutik pasatu ardura beste inori pasatzea, inoiz ez nuen esan beste

batzuen jardueragatik nengoela preso edo beste batzuen jarduerak nire

askatasuna lortzeko traba bihurtzen zirenik. Inoiz ez nuen esan inork engainatu

ninduenik, eta inoiz ez nuen eskatu nire askatasunaren aldeko kale borrokako

ekintzarik egin ez zitezen nire egoera pertsonalari kalte egiten ziolako, gure

aurka zegoen eskaera fiskala bakoitzarentzako 33 urteko kartzelakoa baldin

bazen ere. 

Inoiz ez nuen nire erabaki militanteen gaineko jarrera auto-gupidatsua

hartu, eta inoiz ez nuen onartu nire alboan zeuden gainontzeko militanteekiko

tratu ezberdintasunik. Ez nuen onartu “odol delituak” dituen eta “banku bat

erretzea bezalako txikikeria” egin duenaren arteko banaketa interesatua. Denok

ginen borroka berberaren ordezkari, bere adierazpide ezberdinetan. Denok

ginen militante politiko kontzienteak. 

Azken hausnarketa bat egin nahiko nuke. Azken egunetan entzun

ditugun kritiken artean badago bat bereziki amorratzen nauena, eta hori da kale

borroka inork ulertzen ez duen jarduera bat dela dioena. Laburki bada ere

azpimarratu nahiko nuke estatuen biolentziari aurre egiteko pairatu dugun

porrota ez dela poliziala ezta militarra izan. Pairatu dugun porrota politikoa izan

da. Poliziak ez du ez borroka armatuarekin ezta kale borrokarekin ere bukatu,

inoiz ez duelako hauek asimilatzeko gaitasunik izan. Hainbeste urtetan gure

ordezkari politikoen papera jokatu dutenak ez dira gai izan gehiengo bati

azaltzeko hemen zegoena ez zela estatu demokratiko bat biolento batzuei aurre

egiten, baizik eta estatu faxista bati aurre egiten zion herri bat. Gaur poltronak

okupatzen dituztenek ez zuten zegokien lana behar bezala egin eta horregatik

pairatu dugu horrelako porrot ideologikoa. Denbora luzez nahi gabe egindako

akatsa zela pentsatu izan dut, baina orain badakit akatsik ez dela egon eta gure

lubakiak prestatzen zituzten berberak bizkarra ematen ari zitzaizkigula gerran

murgilduta geundenean ere.