ahötsa_

Atentatu basati hark erail eta desagertze arrastoaz gain (bakarrik

Nafarroan 3.200 baino gehiago), egunez egun, arekaz areka, ezpondaz

ezponda berriz osatzen ari garena, hamarkadetan giza eskubide eta askatasun

mota guztiak ukatu zituen diktaduraren hastapena ere ekarri zuen, haren aurka

egin zuen oposizio zantzu oro erreprimitu zuena.

Frankismoaren hamaika mila presoren lan esklaboaz ari gara; erbesteko

bideari ekiteko dena utzi behar izan zuen jende andanaz; atxilotu, torturatu eta

preso sartutako milaka lagunez; inolako eskubide sindikalik gabeko

erregimenean zapalkuntza basatiaren mendeko langileriaz; Espainia “bata,

handia eta libre” haren eraikuntza helburu, suntsitutako herri, kultura eta

hizkuntzez; populazioaren erdiaz, hots, emakumeez, zein erregimen misogino

hark emazte, ama eta etxeko andre izatera baztertu eta kondenatu baitzituen.

Artikulu hau sinatzen dugunok hamarkada haietan lan egin eta bizitza

politiko, sozial eta kulturalaren zenbait eremutan konpromisoa hartu genuen

gure herriarendako askatasun, demokrazia eta justizia sozialeko esparrua

konkistatzeko. Hori dela kausa, isunak, atxiloketak, tratu txar eta torturak,

erbesteratzea, espetxea …. pairatu genituen eta askatasun mota oro (elkartzea,

adierazpena, sindikatzea, prentsa …) eta giza eskubide oinarrizkoenak

(integritate fisikoa, berdintasuna legearen aurrean, berezko hizkuntza eta

kultura, parte-hartze politikoa ….) ukatzen zizkigun Erregimenaren itolarria jasan

genuen. Hala izanik ere, orduko erantzuleetako inork (ministroak, gobernari

zibilak, agintari polizial eta judizialak) ez du inoiz eta inola erantzun zapalkuntza

eta esplotazioko Erregimen hura sostengatu izanagatik.

Joan den azaroan, Iruñeko Udalak erabaki zuen kereila bat jartzea

Diktadurak gizateriaren kontra gauzatutako erailketengatik, bai eta informazio

eta salaketak biltzeko prozesua abiatzea ere. Ondoren, beste udal batzuek ere

(Zaragoza, Tarragona, Gasteiz, Cadiz, Rivas) hartu dute erabakia. Horrek eta

memoriaren aldeko mugimenduak egindako presioak ateak ireki dituzte egia,

justizia eta ordainaren galdatzeak aurki errealitate bihur daitezen.

Iruñean, gizarte eragile garrantzizkoak ari zaizkio atxikitzen ekimenari.

Garai haietako ehun sindikalistak eman diote sostengua udal erabakiari eta

haien testigantzak ari dira ematen bizi izandako askatasun sindikalik ezari eta

hortik etorri ziren ondorioei dagokienez: kaleratzeak, zerrenda beltzak, isunak,

espetxea… Frenos Iruña, Torfinasa, Potasas, Motor Ibérica, etabarren gatazkek

ere egia, justizia eta ordaina galdatzen dituzte.

Orobat, Iruñeko Peñen Federazioak kereilari sostengua ematea erabaki

du. Erabaki horretan “La Veleta” Peñako mutilak gogorarazten dituzte, 36ko

kolpearen karira haien uste errepublikar, sozialista, abertzale, komunista,

anarkistengatik erailak izan ziren haiek; horretaz gainera, peñen

funtzionamenduan polizia eta gobernuarengandik jasandako zaintza eta

behartzea, haien elkarteetan nozitutako isunak, atxiloketak, erbesteratzea,

espetxea… oroitarazi dituzte.

Azkenik, azpimarratu behar da egia, justizia eta ordaina galdatzea ez

dagoela iraganari lotuta bakarrik. Gaur egun askatasun gaietan (Zigor Kodea,

Mozalaren Legea…) eta eremu sindikalean (isunak, prozesamenduak,

kondenak eta espetxea gatazka eta grebetan parte hartzeagatik) gertatzen ari

diren murrizketek gogora ekartzen dizkigute, neurri handi batean, orduan jasan

genuen errepresioa. Halaber, Estrasburgoko Giza Eskubideen Auzitegiak

Estatu espainiarrari Auzitegi Nazionalaren aurrean egindako torturengatiko

salaketak ez ikertzeagatik ezarri dion zortzigarren kondena erlazionaturik dago

orduan ezagutu genuen zigorgabetasun polizialarekin. Horregatik, egia, justizia

eta ordainaren konkistak balio du eskubide eta askatasunen arloan bizi ditugun

atzera egite horiei hobeki aurre egiteko.

Hori kontuan harturik, guk, Diktadura haren kontrako borrokan eta gure

herriarendako askatasun, demokrazia eta justizia sozialaren aldeko borrokan

konpromisoa hartu genuenok, ahalegin kolektibo, instituzional eta sozial

honetan ezinbestean parte hartzen dugu eta sostengatzen, bai eta kereilan

parte hartzera deitzen ere, urte haietan askatasun falta, errepresioa eta giza

eskubideen bortxaketa mota oro jasan zituzten pertsona guztiak.