ahötsa_

Nahiz eta pertsona horiek denbora luzea daramaten Nafarroan bizitzen, agian beti, legez frogatu ezin dutenez, bigarren mailako pertsonak bihurtzen dira, eskubiderik gabeko biztanleak. Gehienetan, pertsona zaurgarriak dira, eta batez bestekoak baino premia gehiago dituzte; bitxia da, nola bizi garen gizarte hau, milaka oztopo burokratikoekin, gai den oraindik ere bazterrean bizi ziren pertsonak alde batera uzteko.

Pertsona horiek ezin dute erroldan sartu arrazoi askorengatik. Batzuk ez dute etxebizitzarik hainbat arrazoirengatik, eta kalean aurki daiteke (kutxazain batean, kanpain-denda batean edo aldi baterako ostatu batean (etxerik gabeko pertsonentzako aterpetxea, emakumeen zentroa, errefuxiatuen zentroa, espetxea…). Baita etxebizitza batean bizi direnak ere badaude zeine ezin dute erroldan sartu, alokairu-kontraturik gabe, etxebizitza partekatuetan, pertsona ezezagunekin edo senide edo lagunekin daudelako, eta hori frogatu ezin dutelako.

Egoera horien ondorioz, erroldarik ez duten pertsona horiek ezin dituzte hainbat baliabide eta eskubide eskuratu, askotarikoak eta garrantzi desberdinekoak. Dokumentu pertsonalak (NAN, pasaportea, gidabaimena, zirkulazio-baimena, etab.) eskatzeko aukera izatea bezain oinarrizkoa. ), Errenta Bermatua eta Nafarroako Gobernuaren beste laguntza batzuk eskatzea, Nafarroako Enplegu Zerbitzuan sartzea edo anbulatorioan arreta izatea, CIPNArik ez izateagatik.

Halaber, etxebizitza laguntza batzuk eskuratzea eragozten du, bai eta etxebizitza babestuak eskuratzea ere, alokairukoak edo erosketakoak izan, edo gizarteratze programa berariazkoak, egoitzakoak edo diruz lagundutako komunitate terapeutikoak. Ezin dute mendekotasunerako laguntzarik eskatu, kotizazio gabeko pentsio bat, ezta argiaren bonu soziala ere. Horrek bazterketaren gurpila betikotu besterik ez du egiten.

Ezin dute ezta ere bizitza pertsonala normaltasunez garatu, agiri hori gabe ezin baita ezkondu, ezin baita izatezko bikotearekin bizi edo bikote egonkorraren eraketa formalizatu Nafarroako Erregistro Bakarrean. Ezin izango dute banku-konturik ireki, ezta automobil bat erosi ere. Ezin izanen dute errenta aitorpena egin edo haren ziurtagiri negatiboa lortu. Era berean, ez da doako laguntza juridikorik eskatzen eta, ondorioz, ofiziozko abokatu bat izatea.
Garapen profesionala mugatzen du, ikasketa ofizialetan matrikulatzea eta bekak lortzea eragozten baitu.

Jakina, hauteskundeetan ere ezin izango dute botorik eman, bide horretatik egoera aldatu nahi izanez gero.

Denbora batetik hona, pertsonen erroldatzea errazteko mekanismoak mobilizatu dira; adibidez, pertsonak arreta jasotzen duten gizarte-zerbitzuetan erroldatzeko aukera. Praktika egokia da, ezbairik gabe, nahiz eta, zoritxarrez, irizpide bateraturik ez izan, jarraibiderik edo orientaziorik gabe, eta, horren ondorioz, pertsona zein gizarte-zerbitzutan edo auzo-unitatetan artatzen den kontuan hartuta, hain irrikatuta dagoen erroldara sartu ahal izango da egun batzuetan edo zenbait urte igaro ondoren, arreta ematen duen pertsonaren irizpidearen arabera, nahiz eta egoerak antzekoak izan. Halaber, saihestuko litzateke pertsona batzuek hirugarrenei modu jarraituan ordaindu behar izatea, erroldatu eta beren eskubideak gauzatu ahal izateko. Ez dezagun ahantzi ofiziozko erroldatzeei baja eman dakiekeela, baina, paradoxikoki, bide horretatik ezin da alta eman.

Irtenbide horiek ez dute inbertsio handirik eskatzen, borondate politiko sendoa baizik, eta gizarteratzeko oztopoak saihestuko lituzkete. Irizpide argiak eta frogabide gehiago, honako hau egia bihurtu ahal izateko: “ni hemen bizi naiz, egunero egiten dut, errolda izaten utzi, ez ditut nire eskubideak ezabatzen”.