ahötsa_

Zorionak esan

behar diegu Angel eta biok, Zelai eta biok, lanean aritu diren ehunka

boluntarioei, zorionak lehen aldiz biharko Euskal Herriaz botoa eman ahal izan

duten 37.000 herritar horiei eta zorionak 34 herri horietako 150.000 biztanleei,

erabakiaren aroa normaltasunez eta jai giroan gauzatzea ahalbidetu dutelako

denek, denek.

Bi modutara, gutxienez, balora ditzakegu ekainaren 5eko emaitzak, mobilizazio

ikuspegitik eta galdeketa baten perspektiban. Harritu gaitu, onerako, bigarren

horri heldu zaiola hedabide eta herritar gehienen artean. Hori bera oso

garrantzitsua dela uste dugu, erakusten baitu herritarrek antolatutako galdeketa

bati aitortzen zaion zilegitasuna, badela modurik eta erarik herritarrek elkarrekin

prozesu adostu bat bideratu eta hautetsontziak kalean jartzeko.

%95ak bai erantzun zien estatu burujabe/independente galderei, 1.385

herritarrek ezezko botoa eman zuten. Alegia, galdeketa hauek nagusiki baiezko

botoa mobilizatu dute. Puntu honetan, nabarmendu behar dugu Gure Esku

Dagok berebiziko indarra egin asmo duela hurrengo hilabeteetan ezezko botoa

emango luketenak ere erabakiaren arora batzeko. Erabakia gauzatuko bada,

ezinbestekoa da denon parte hartzea. Emaitzen balorazioan ere kontuan

hartzeko datua dela uste dugu, normala baita abiapuntuan egoera aldatu nahi

duten sektoreen artean egotea mobilizazio handiagoa, eta agerikoa da galdetu

den eremuan ezezkoen kopurua askoz ere handiagoa izango litzatekeela

galdeketa loteslea balitz. Kontuan hartzekoa da ere, 18 herritan %40tik gorako

parte hartzea (txikienetan %70 ere gaindituz) izan dela eta herririk handienetan,

instituzionala ez den galdeketa batek informatzeko, bere berri hedatzeko,

zailtasun gehien duen eremutan, soilik, jaitsi dela %20tik. Zereginen motxilara

batu ditugu datu horietako asko, noski, baina elementu hauek denak kontuan

harturik, eta autokonplazentzian erortzeko izurik gabe, helburuak beteta eta

oinarri sendoa jarrita utzi du ekainaren 5ak.

Dinamika hau 150.000 herritarrek osatutako irribarre erraldoi batekin sortu zen.

Dena laudorio, dena handi eta dena eder marraztu genuen orduan. Baina egun

horretan bertan esan genuen kontu bat ekarri nahi dugu gogora, handia zela

egin genuena baina euskal herritarren %5a, mobilizaziora deitutakoen %5a,

ginela irribarre hori osatu genuenak eta ondorioz izugarrizko bidea genuela

egiteko. Orain, dinamika honek neurgailua ez du jarri mobilizazio ikusgarrietan,

neurgailua orain gure egiazko herrian, herritar denengan jarri dugu eta

deitutakoen %30ak bere egin du erronka. Mobilizazio ikuspegi batetik

nabarmendu beharreko jauzia dela agerikoa da.

Etxarri-Aranatz eta Arrankudiaga-Zollon jarritako kimuaren atzetik iritsi dira 34

herri hauetako galdeketak. Zergatik horietan? Eremurik “errazena” pentsatuko

dute batzuk. Erabakiaren bidean ez da pauso errazik, gogoz lan egin behar

izan da herri horietako bakoitzean urte luzez elkarri bizkar izan diren herritarrak

elkarlanean jartzeko eta dagokien aitortza merezi dute Hitzartu, Erain

Debagoiena, Geuk Erabaki eta Elkarrekin dinamikan lanean aritu diren guztiek.

Uste dugu garrantzitsua dela puntu honetan Eskura prozesuaren baitan

ezarritako ardatzen zertzelada batzuk gogoratzea. Galdeketak horretarako

nahikoa adostasun dagoen eremutan sustatzen ari da Gure Esku Dago,

oraindik halakorik ez dagoen lekutan urrats bat emateko proposamenak egin

dira, berandu baino lehen bide berari ekiteko. Hitzekin baino aurreko

asteburuan eta honetan bertan hamaika lekutan ikusi dugu diogunaren

adierazlea.

Ekainaren 5ean hautetsontziak jartzeko modua ikusi zuten 34 herritan. Iaz,

Goierrin, Diman eta Ispasterren egingo zituztela galdeketak genekien. Eskura

prozesuaren harira, Azpeitian, Debagoienako herrietan eta Araban Aramaion

bide berari aurten bertan ekiteko nahikoa adostasun bazutela ikusi zuten tokiko

herri batzordeek, antzeko ikuspegia nagusitu zen ere Sakanako Bakaikun.

Espainiako hauteskundeen errepikapenak kezka sortu zuen herri horietan

guztietan. Azkenean Goierrin, Ispasterren, Azpeitian, Aramaion eta

Debagoienan kanpainaren zirimolatik ihes egin eta ekainaren 5era aurreratzea

erabaki zuten, Diman eta Bakaikun udazkenera atzeratzea egokiago zela

erabaki zuten. Uste dugu garrantzitsua dela erabaki horiek non eta nola hartu

diren adieraztea, erabakiaren aroak tokian tokiko hausnarketa eta erabakien

neurrira jardutea eskatzen baitu eta horrek erakusten baitu zergatik izan diren

lehen 34 galdeketak herri horietan eta ez beste 34etan. Sustatu nahi dugun

jardunbide demokratikoaren adierazle ere badirela nabarmendu behar da.

Galdera ez da bera izan denean, ezta bera proposatzeko modu eta bidea ere.

Erabakiaren aroak arrakastarik izango badu, gerora ere galdera ezberdinak eta

bera adosteko modu ezberdinak izango dira. Agian hau da Euskal Herria

Kataluniarekin eta Eskoziarekin alderatu ezin denaren adierazle nagusia.

Izan ere, Goierriko “nahi al duzu euskal estatu burujabe bateko herritar izan”

galdera izango al da bihar Nafarroako Erriberan adostuko duten galdera? Ez

dugu uste. Galdera, eta galdeketarako prozesua, dira gure ustez erabakiaren

aroaren ardatz nagusia. Izan ere, aro berri hau irekitzeko garaian nabarmendu

nahi izan duguna da galderak baino galdeketa prozesuan biltzea lortzen

ditugun sentsibilitate ezberdinen topagune horrek bermatzen duela erabakiaren

gauzapena. Galderak aukera eman behar du herritar orok bere duen erantzuna

adierazteko.

Gure ereduaren bila gabiltza. Eskozian galdera bakarrak balio zuen, antza,

Katalunian bi kolpetako galdera adostu zuten herritar ahalik eta gehien

erabakiaren bidera batzeko. Posible da gurean, txantxetan maiz aipatu dugun

moduan, test moduko bat osatu behar izatea bihar Euskal Herriak bere

etorkizuna erabaki dezan. Ez dakigu, gure eredua herritarren neurrira

eraikitakoa izan behar dela uste dugu, gure eredua aurkitzeak emango baitigu

aukera benetan erabakiaren aroan murgilduta gaudela adierazteko.

Nola amaitzen da hau guztia? Ez dakigu. Etengabeko eraikuntza prozesu bat

da hau. Uste dugu erabakiaren aroa lurralde osora hedatu ahala galdera

ezberdinak proposatuko direla galdeketetan, eta uste dugu galdeketa horietako

bakoitzean sektore, ikuspegi, identitate eta perspektiba ezberdinak batuko

direla. Horregatik, pasa den azaroan amaitu genuen Eskura prozesuaren baitan

mahaigaineratu genuen galdera horiek guztiek, prozesu horiek guztiek,

adostasun zabalago baten topatu behar zutela konfluentzia. Ez dakigu

erabakitzeko eskubidea gauzatzea ahalbidetuko duen itun zabal bat izango den

azken emaitza, nahikoa herritar eta konfiantza eraikiko den “E” egun izugarri

bat deitzeko, bidean gure herriaren errealitateak aukera berriak eskainiko

dizkigun, azkartu egingo dituenak erritmoak edo oztopo berriak sortuko diren

galga gisa.

Gure buruari jarri geniezaioken helbururik handiena jarri diogu, erabakitzeko

eskubidea gauzatzea, baina 2018a ez da totem bat, lanerako erreferentzia gisa

definitu du Gure Esku Dagok data hori. Prozesuan zehar eraikitako

adostasunak, sorturiko bide berriek, ezinek eta aukerek definituko dute

erabakiaren aro gisa definitu dugun bide honen amaiera.

Ekainaren 4 eta 5eko asteburuan lehenbizi eta hurrengoan gero adierazi dugu,

gure ustez, ireki nahi dugun aro horren ezaugarri nagusia zein den: tokian toki,

eraikitzeko gai garen adostasunaren neurriko urratsak ematea. 34 herritan

galdeketak izan ziren, hiri handiagoetan galdeketa antolatzeko borondatea eta

lehen ernamuina jarri zuten, galdeketa berriak iragarri dituzte beste 60

herritan…

Erronka ez da horrenbeste Debagoienan, Goierrin, Aramaion, Azpeitian edo

Ispasterren parte hartze handiagoak lortzea; erronka antzeko prozesu

bateratzaileak Euskal Herri osoan lortzean datza, paisaiarik lehorrenean bezala

berde indartsuan, landa eremuan eta hirigune handiagoetan, identitate

pertenentzia anitzagoak diren eremuetan, kezka sozial ezberdinak diren

eremuetan antzeko prozesu bateratzaileak lortzean dago. Goierrirako balio

duen adostasunak ez du balioko Erriberarako, Bilbo Handirako, baina

adostasunak eta elkarlanak denerako balio du berdin. Herritarrak egiten

dituelako boteretsu, zoriontsu, bizikide, herrikide. Erronkaren maila ikusita,

“hauek burutik daude!” esango du baten batek, “ai amigo” ez da bide errazik,

ibiliaren ibiliaz urratu artean.

Errealitate berri bat sortzen ari garela uste dugu, herritarrak elkarrekin bide berri

bat irekitzeko gai izaten ari garela uste dugu. Inoren aurka egin gabe, inori zer

egin behar duen esan gabe, biharko egunean denok batuko gaituen bide

komun baterako orube oso garrantzitsua eraikitzen ari garela uste dugu,

herritarrok protagonista izango gaituen orube berri bat, norbera nondik datorren

baino elkarrekin nora joan nahi dugun adosteari ekiteko bide eman dezakeen

aro berri bat irekitzen ari garela uste dugu.

Noski, ez gaude munduan bakarrik eta badakigu. Zorionez alderdiek,

erakundeek, eragile sozial eta sindikalek… denek dute euren helburuen baitan

erabakitzeko eskubidearen gauzapenari loturiko proiekturik. Iritsi behar du

egunak guztiaren konfluentzia moduko bat izango dena. Herri honek erabakiko

badu, denaren eta denen konfluentzia egoera aurrez ikusi gabekoa beharko

baitu, eta hor denok egongo gara, edo ez da erabakirik izango.

Euforiak xinaurri lanari egin behar dio leku orain. Behar dugu baliatu aukera

hau herritarrei dinamika sustatu eta laguntzeko deia egiteko. Herri batzordeetan

parte hartuz, aldian behin norberak ahal eta nahi duen neurrira bere ekarpena

eginez, norbere denbora eskainiz, diru ekarpena eginez, bazkide egin eta

dinamikaren egunerokoan sartuz (gureeskudago.eus helbidean informazio

guztia).

Ez dugu ziurtasunik saltzeko, konbentzimendua eta irribarre bat besterik. 500

kilometrora dauden ezinei baino bertatik bertara ditugun aukerei begiratzeko

grina, elkarrekin aritze hutsak sortzen duen ilusioa erregai eta “jende zoriontsua

herri libre batean” amets. Bai, posible da, XXI. mendean “etorkizun”,

“elkarrekin” eta “erabaki” hitzak idatzi ahal ditugu eta hori, gure esku dago.

Zorionak denoi!