Nekazariek ez dute begi onez ikusten uzta egiteko debekua eta sektorearekiko “ikuspegi eta errespetu” falta sumatzen dute Gobernuaren aldetik

Nekazaritzako erakundeek (UAGNA, EHNE eta UCAN) uste dute baso-suteak prebenitzeko lurzoru urbanizaezinean suaren erabilera arautzen duen Foru Aginduaren kudeaketa, izapidetzea, koordinazioa eta planteamendua ez direla Administrazioak eman behar duen erantzunaren mailan egon, uzta biltzeko beharraren eta baso-suteen prebentzioarekin bateragarriak diren prebentzio-neurriak hartzerakoan.

2022-ko uztailak 15

Nekazaritzako erakundeok uste dugu baso-suteak prebenitzeko lurzoru urbanizaezinean suaren erabilera arautzen duen Foru Aginduaren kudeaketa, izapidetzea, koordinazioa eta planteamendua ez direla Administrazioak eman behar duen erantzunaren mailan egon, uzta biltzeko beharraren eta baso-suteen prebentzioarekin bateragarriak diren prebentzio-neurriak hartzearakoan.

Erabat argi utzi nahi dugu gure jarrera. Landa Garapeneko Departamentuak sektorearentzat hain garrantzitsua den arau bat, lurzoru urbanizaezinean suaren erabilera arautzen duena, aplikatzeko proposamenarekin, izapidetzearekin eta koordinazioaren aurka gaude. Arau hori gauzatzeko erakusten den ezintasuna eta gehiegikeria onartezina da.

Bereziki haserre gaude hainbat arrazoirengatik:

Araua aurkezteko eta argitaratzeko prozesua gehiegikeria izan da:

Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusiak Nekazaritzako Aholku Batzordean hasierako idazketa ahoz aurkeztea, alegazio-epea aldatzea sektorearen erantzun-denbora laburtzeko, uzta-kanpainaren erdian bat etor dadin, badirudi traizio-ekintza bat dela, eta ardurarik eza erakusten du gutxienez; izan ere, sailburuak esan zuen bezala, zirriborroa martxotik idatzita zegoen, eta denbora horretan lasai lan egin zitekeen, eta estatu-mailako erreferentzia izan. Ezin da aitzakia izan Hondakinei buruzko Estatuko Legea apirilean argitaratu izana, nekazaritza-erakundeekin paraleloki lan egin zitekeenean.

Arauaren idazketak ez ditu kontuan hartu agronomikoki askotarikoa den Nafarroa batean gertatzen diren egoera agronomiko nabariak, hala nola lehorrekoak eta ureztatuak bereizteko beharra, baratzezaintzako laboreen belar-laboreak, edo lan desberdinen artean bereiztea, eta horrek zalantza, erreklamazio eta haserre ugari eragin ditu. Nekazariak aspertuta, eta, gainera, Nafarroako suteen eragile gisa jomugan jarrita.

Arauaren aplikazioa etengabeko ziurgabetasuna izan da. Jakinarazpenetarako koordinazio egokirik ezak, ordutegi eta egoera desberdinetan neurriak aplikatzeko orduan argitasunik ezak eta irizpide uniformerik ezak kalte handia egin diote gure lanari. Gainera gizarte guri begira jarri da suteen erantzule gisa.

Era berean, arauaren kudeatzaileen malgutasun ezak, idatzita dagoen bezala, galarazi egiten du abisu laranjako egunetan 00.00 eta 23: 59 tartean uzta biltzea edo paketatzea, goizeko lehen orduetan tenperatura baxuagoak eta arrisku gutxiko egoerak aurkitzen ditugunean, eta AEMETek ordu-tarte jakin batean (13: 00ak eta 21: 00ak bitartean gure azken kolima egunetan) bere alerta igortzen duenean.

Nekazarien elkarteok gure proposamenak helarazi dizkiogu Ingurumen Zuzendaritza Nagusiari. Proposamen horiek gure lanaren arteko oreka bilatzean oinarritzen dira, eta bero-bolada honen aurrean hartu beharreko prebentzio-neurri logikoak artean, sute-arriskua murrizteko. Hala ere, entzungor egin diete.

Ez da onartu lehorrean goizeko lehen orduetan lan egin dezakegunik, abisu laranjaren alertak eraginik ez duenean eta sute-arrisku txikiagoa dagoenean. Neurri horri esker, uztak aurrera egin ahal izango luke uztatzeke dauden lehorreko eremuetan, kasu batzuetan eremu garrantzitsuetan. Gaur egungo arauarekin, maila laranjan debekatuta egongo litzateke egun hauetan uzta biltzea eta, beraz, 7 egun baino gehiago izango ditugu soroetan sartu ezinik, urte osoko lana nola hiltzen den ikus dezakete nekazariak. Hondamendia dena. Uzta galtzen da.

Ureztaketan, aldez aurretik justifikatutako baimen-sistema bat gaitu da, eta zenbait informazio eman behar zaio sailari; horrek administrazio-karga berri bat dakar, eta erabat arina izan behar du funtziona dezan.

Azken batean, nekazariei ez ezik, kooperatibei eta nekazaritzako elikagaien industriari ere eragiten dien nekazaritzako elikagaien sektorerako hain garrantzitsua den arau bat ezin da martxaz inprobisatu, landu egin behar da,behar besteko aurrerapenarekin, koordinazioarekin eta xehetasun guztiak oso ondo egokituta lan zehatz batean, sektorea alde batetik fokuan doan jar ez dadin eta, bestetik, benetan eraginkorra den arau bat egin dadin, sektorearekin duen koordinazioagatik erreferentzia izango dena.

Duela hamarkada batzuetatik hona Nafarroan ingurumen-politika negargarri baten ondorioak salatu eta jasan ditugu nekazarien elkarteok.

Sektorean errentagarritasun faltak eta gure produktuak duintasunez landu eta merkaturatzeko ditugun muturreko zailtasunek aspalditik ikusten ari garena gertatzea ahalbidetzen dute: familia-ustiategiak bertan behera uztea, belaunaldien arteko erreleborik eza, gure mendietan bazkatzen duten abeltzaintza estentsiboen galera, eta abar. Horrekin batera, landa-inguruneko jarduerak kontuan hartzen ez dituen ingurumen-politika bat dago, natura-ingurunearekiko bateragarritasunaren ikuspegitik, nekazaria kaltetzen du eta nekazaria kaltetzen du.

Beraz, mendien abandonu horrek, kalitate baxuko baso-masaren handitzeak, zuhaixkaz eta sastrakaz beteak, benetako bolborategiak ditugu soroan, sute baten aurrean suteak kontrolaezin bihurtzea eragiten du denbora gutxian.

Zentzu horretan, nekazaritzarekin eta abeltzaintzarekin integratutako ingurumen-politika berri bat eskatzen dugu, elkarrekin bizi eta elkar indartu ahal izango duen ingurune natural bateratu baten zati gisa, landa-ingurunean gertatzen diren egoera asko orekatuz, nekazaritza-sektorea eta bertako jendea konponbidearen parte izanik.

Lanbidea eta nekazaritza eta abeltzaintza errespetatzea eta ulertzea eskatzen dugu.

Ekaineko suteetan, gizartearen zati handi batek ulertu du gure soroak eta mendiak erretzen diren nekazaritza-sektoreari eta gizarte osoari eragiten dien kalte larria. Modu positiboan baloratu da nekazariek suteak itzaltzeko duten inplikazioa eta erabakia, eta, horretarako, beren makineriarekin lagundu dute, Suebakiak egin eta suteak itzaltzeko bideak gidatu, askotan ezagutzen ez zuten lursail batean. Nekazariek hitzez hitz, bizia jokatu dute

Hala ere, polemikaren fokuan sentitu gara, eta bidegabeki salatu dugu tragedia horien eragile izatea, lantzen ditugun eremuei eragiten baitiete.

Errealitatetik oso urrun, sute gehienak ez dira gure makina eta lanengatik gertatzen, zirkunstantzia ugariengatik gertatzen dira, baina guztietan nekazariak horiek itzaltzeko ematen duen laguntza da azpimarragarriena.

Administrazioak lanbidearekiko eta Nafarroarentzat hain garrantzitsua den nekazaritzako elikagaien sektorearekiko ikuspegi eta errespetu horren falta sumatu dugu.

Egun hauetan, erakundeok landa-lanetan zuhurtzia ahalik eta gehien areagotzea eskatzen dugu, zentzuz jokatzea gomendatzen dugu, bero handieneko orduetan arriskuak eta jarduketak ttikitzea, bai eta gure ibilgailuak araudian aurreikusitako suteak itzaltzeko sistemekin hornitzea ere.

Gehiago