ahötsa_

Guk dakigula, Nafarroan GLOVO enpresaren aurka jarri den lehen erreklamazioa da. Enpresa hau Iruñean joan zen udazkenean lanean hasi zen, eta egun langile bati soldatapeko harremana aitortzea eskatzen diogu.

GLOVO enpresa ezaguna bihurtzen ari da eta oso polemikoa da bere bueltan gertatzen ari den guztia, izan ere, bertan lan egiten duten pertsonen prekarizazioan oinarritutako eredu bat bultzatzen duelako, langileak autonomoak izaten behartzen dituzte, kasu askotan, autonomo izateko baldintzak betetzen ez direnean. Ez da prekarietate basatiaren eredua bultzatzen duen enpresa bakarra, dagoeneko izena duena: laneko uberizazioa. GLOVO ez ezik, Iruñean ere etorri berria da DELIVEROO enpresa, aurrekoaren antzeko formulak aplikatzen dituena. Autonomo faltsu hauen erabilera dagoeneko salatu eta zigortu egin da Estatuko hainbat tokitan, eta, kasu gehienetan, langileek enpresarekiko duten harremana mendetasun handikoa dela aitortu da eta langileak besteren kontura kontratatuak izan beharko liratekeela epaituz.
GLOVO fenomenoaren aurkezpen batean parte hartu ondoren, GLOVOko langileekin harremanetan jarri gara. Harreman horien ondorioz, 2019ko urtarriletik enpresan lan egiten duen langile bat bere lan harremana ilegala dela erreklamatzera ausartu da. Erreklamazioan enpresarekiko duen harremanetan ez direla autonomo baten baldintzak ematen aitor dadila egiten duen eskaera da.
Salaketa, alde batetik, lan harremanaren hasieran emandako baldintzetan oinarritzen da, langileak kontratua sinatzen duenean inolako negoziaziorik gabe. Bestetik, riderren aplikazioa, lan egiteko ezinbestekoa den tresna, soilik enpresak kontrolatzen du, eta horren bidez lan harremana ere kontrolatzen du bere osotasunean. Tresna horrek, langile autonomoaren askatasun teoriarekin (lanaldia eta lan-ordu kopurua aukeratzeko) talka egiten du, izan ere, aplikazioak erabiltzen duen puntuatzeko formulan langilearen mendekotasun egoera eta kontrol falta nabaria da.
Auzibidearen aurretik Lan Sailean aurkeztutako salaketarekin, LABek ezinbestekotzat jotzen duen ibilbidea hasi nahi du, horrelako enpresek ezartzen duten prekarietate basatienaren sorrera eta hedapena gelditu nahian Nafarroan. Langile autonomoen eredua iruzurrez erabiltzen dutenean, langileon lan eskubide guztiak kolokan jartzen dira eta langileen arteko lehiakortasun eredua bultzatzen da; “ni hobe bizitzeko ondokoak okerrago bizu behar du” oinarriak zabaltzen. Bidaia probestuz, behar bezala araututako lan jarduera batean ematen diren baldintzetatik at lan egitera behartzen dituzte langile hauek; soldata baxuak ezartzeaz gain, ez dute oporrik edota ordaindutako baimenik, laneko bajarik, ordutegirik, lanaldirik edo beste inolako eskubiderik.
Langileon eskubideak erasotzeaz gain, enpresa horiek gizarte segurantzari egiten dioten iruzurra azpimarratu nahi dugu ere, kontratazio formula honekin ehunka langileen ekarpena saihesten baitute, eta zerbitzu publikoek gizarte osoari bermatzen dizkion prestazioetan eragiten du. Ezin digute saldu pentsioetarako edota kalitatezko osasun sistema publikorako dirurik ez dagoenik, dagozkien kotizazioak ordaintzeari enpresek uko egiten dioten bitartean.
Horregatik, gaur aurkeztutako erreklamazioak garrantzi berezia du. Langileen aurkako esplotazio eta tratu txar eredu berriei aurre egiteko, zein herriari egiten zaion iruzurrarekin bukatzen hasteko ibilbide baten lehenengo urratsa delako, baina baita ere bukaezina izan daitekeen lan eskubideen sarraskiari harresi bat jartzeko lehenengo adreilua delako.