ahötsa_

B. Power Gen XI enpresak Urantzian sustatutako biometano eta bioongarri plantaren proiektuaren iragarkia argitaratu zenetik kezka nagusitu da herritarren arten proiektu honek sortuko dituen kalte eta eragozpenengatik. Gainera, talde bereko enpresa batek, B. Power Gen II SLk, aste batzuk lehenago, uztailean, antzeko proiektu bat aurkeztu zuen Bianan, errepidez 26 km-ra dagoen herrian, eta Sesma eta Lodosa artean beste planta bat eraikitzeko proiektua dago, herritarren aldetik erantzun sozial zabala jaso duena.

Zer da biometano planta bat eta zein kalte eragiten ditu?

Planta biometanizatzailearen proiektuaren berri izan ondoren, Urantziko Biogas Plantaren aurkako Herri Plataformaren inguruan antolatu da herria. Azken asteotan, Plataformak hainbat sentsibilizazio-ekintza egin ditu makroplanta horien problematikari, inpaktuari eta egokitasunari buruz, horien artean aipaturiko hitzaldi informatiboa.

Sustrai Erakuntzak azaldu zuenez, horrelako biometano plantetan hondakin organikoak sartzen dira formatu likidoan, hala nola makrogranjen mindak edo araztegietako lohiak. Biometanizazio-prozesuan, batez ere metanoz osatutako biogasa sortzen da, eta, beraz, gas naturalaren modu berean erabil daiteke. Proiektu honetan, biogasa, garbitu ondoren, gas naturalaren sare orokorrean injektatuko litzateke.

Biometanizazio-prozesua amaitzean, instalazioan sartu den hondakin kopuruaren antzekoa dago oraindik, eta nolabait kudeatu behar dira. Ohiko sistema labore-eremuetako ongarri gisa erabiltzea da. Gakoa da planta txikia bada eta abeltzaintzako ustiategi bakarrari lotuta badago (edo beste mota batekoa), sarrerako eta irteerako hondakinek ez dute ia garraiorik beharko, eta, oro har, ondo kudeatzen dira. Baina Urantzian jarri nahi duten gisako biometanizazio planta handiek inbertsio handiagoak behar dituzte, eta hondakinak urrun egon daitezkeen beste leku batzuetatik ekarri behar dira errentagarri izateko. Eta prozesua amaitzean, lursail zabalak behar dituzte ongarritzeko, neurriko dosia gainditu gabe; horrek esan nahi du hondakinak distantzia luzeetara garraiatu behar direla berriro. Askotan, hori ez da behar bezala egiten, kostuak aurrezteko, eta ondoko lursailetan gehiegi ongarritzen da, horrek lurrak gehiegizko nitratoekin kutsatzeko duen arriskuarekin.

Urantzian ezarri nahi duten plantaren eredu industrialaren izaera ere salatu dute. “Urtean 114.500 tona hondakin kudeatu nahi ditu, batez ere mindak eta makrogranjen simaurrak, esne-industriako hondakinak, edari alkoholdunak, hondakin-urak… Horren ondorioz, 25 tonako 25 kamioik egunero sartu eta irten beharko lukete, horrek eragiten duen kutsadura-isuriarekin. Planta horrek biometanoa eta saltzeko CO2 sortuko ditu, baita digestatoa ere. Ongarri hori kudeatutako hondakinen % 80tik % 90era bitartekoa da. Digestato-kopuru izugarri hori, gero nekazaritza-lurretan banatu behar dena, lurzorua eta akuiferoak kutsatzeko elementu potentzial bat da, kudeaketa txarragatik, nitratoekin eta beste konposatu batzuekin kutsatzeko aukerarekin”, azaltzen dute Sustrai Fundaziotik.

Nafarroako Gobernuak onartu behar izan du nitratoz kutsatutako eremuak handitu direla Nafarroan, 2020an izendatutako 4 eremu eta 99.259 hektarea izatetik 12 eremu eta 247.854 hektarea izatera. “Kutsatutako eremu berri horien artean Linares ibaiaren arroa dago, eta bertan dago Urantzia. Eta haren inguruko eremuak ere bai, hala nola Riomayor errekaren arroa, Arroniz inguruan, edo Ebro ibaiaren alubiala, Biana eta Mendabia inguruan”, gogoratu dute.

Lur emankorra eta osasuna babestearen garrantziaz ohartarazi zuten egindako topaketan, eta ziurtatu zuten Nafarroan biometano-planten instalazioaren inguruan “negozio-burbuila” bat sortzen ari dela, eta makroetxaldeen neurriz kanpo handitzearekin lotura dutela gogorarazi zuten, eta hau guztia “inolako plangintzarik gabe” ezartzen dela funts publikoak eta Europakoak aprobetxatuz. Hitzaldian adierazi zenez, horrelako 17 proiektu ere badaude une honetan.